در این مطلب از سایت کلینیک ترک اعتیاد اکسیر پاکی تصمیم داریم برای شما دلیل بازگشت مجدد به اعتیاد را توضیح دهیم. جهت هرگونه مشاوره درباره ترک اعتیاد و درمان اعتیاد به روش سم زدایی و روان درمانی و ترک مواد مخدر در کرج و تهران میتوانید با کارشناسان کلینیک تخصصی ترک اعتیاد تماس بگیرید.

عوامل لغزش و بازگشت به اعتیاد و عوارض آن

شخص بهبود یافته هرچقدر بیشتر توانایی به حفظ هوشیاری خود باشد، شانس بیشتری در درمان طولانی مدت دارد. تحقیقات نشان داده است، 85٪ از اشخاص در اولین سال ترک خود برگشت به اعتیاد داشته‌اند. آنچه درباره لغزش و برگشت به اعتیاد بسیار اهمیت دارد، آگاهی از عوامل  زیر بنایی شروع اعتیاد است؛ به همین خاطر در زمان ترک نه تنها چالش های وابستگی جسمی پا برجاست؛ بلکه دلایل زمینه‌ای گذشته هم همچنان به اندازه خود باقیست؛ پس در صورت رفع نشدن عوامل زیر بنایی، بازگشت به اعتیاد و عوارض عود آن پرهیز ناپذیر است.

بیشتر بخوانید: علائم و نشانه های اعتیاد به پرکوست

عوامل لغزش و بازگشت به اعتیاد

• بودن مواد مخدر و آسانی دسترسی به آن
• مراقبت نکردن، کنترل و پیگیری درباره معتادان معالجه شده
• موقعیت منفی موجود در اطراف شخص مصرف کننده
• ناراحتی عصبی و ضعف شخص در برابر آن ‌ها به خصوص در زمان بعد از ترک مواد مخدر که معتاد به شدت آسیب پذیر، حساس و نا امید است
• نداشتن برنامه ریزی لازم برای مشغول کردن این اشخاص به یک کار مفید و مورد علاقه
• پذیرش نکردن این افراد از طریق جامعه و ادامه انزوای آنان و احساس طرد شدگی و نیش ها و کنایه های اشخاص اطراف آنها
• بودن معتادان دیگر یا دوستان مصرف کننده مواد مخدر سابق
• غیر علمی بودن قواعد حاکم بر مرکز بازپروری و در نهایت ناتمام ماندن و یا ناقص اجرا شدن برنامه ترک اعتیاد به مواد مخدر به ویژه از لحاظ رهایی مسمومیت جسمی از ماده مخدر و یا احساس چنین حالتی از سمت فرد معتاد
• وجود مراکزی مثل قهوه خانه ها و مثل آن، که می‌توان از آن به عنوان آلودگی محیط تعبیر کرد
• ضعف قوای جسمی شخص
• بی خوابی شدید که از سمت بیشتر معتادان به عنوان یکی از عوامل عمده بازگشت و روی آوردن به مواد مخدر گفته شده است
• ضعف و بی حالی به خصوصی که معتادان می گویند هیچ کس نمیتواند آن را درک کند مگر این که به مواد مخدر معتاد باشد

بیشتر بخوانید: اعتیاد به اکسی کانتین و چگونگی ایجاد آن

جلوگیری از لغزش اعتیاد

شخصی که مواد مخدر را ترک کرده است برای دور نگهداشتن خود از مواد باید مدتی یک مبارزه مکرر و پیوسته را داشته باشد و آگاهی از نشانه های هشداردهندهِ آغاز مصرف، می‌تواند از برگشت به اعتیاد تا حدود زیاد پیشگیری کند.

• از مهمترین علائم هشداردهنده این است که شخص در دوران نقاهت به پروسه بهبود خود شک کند و نارضایتی خود را کلامی و علناً بگوید و برنامه بهبود شخصی خود را از یک دید منفی نگاه کند.
• خیالبافی درباره تجربه لذت‌بخش مواد مخدر و به یاد آوردن تاثیرات اولیه مصرف که با یک لذت زیاد همراه است او را فورا به عود جسمانی می‌رساند.
• داشتن باورهای غلط مثل: “آگاهی از چالش های مصرف، جلوگیری از بازگشت به اعتیاد می‌شود” و یا “مصرف مواد راهی برای رهایی از اضطراب و افسردگی است”، از نشانه های هشداردهنده مهم است.
• اگر تغییرات یهویی در برنامه‌های پس از ترک فرد اتفاق بیافتد برای نمونه یک مرتبه نسبت به علایق و سرگرمی‌هایی که در طول دوره نقاهت شروع کرده بی‌انگیزه شده و آنها را ترک کند.
• نسبت به مسئولیت‌های خود بی اهمیت باشد.
• علامت هشداردهنده عود بیماری، دقیقاً مانند زمانی که فرد برای اولین بار به اعتیاد مبتلا شده است، زمانی است که از مسئولیت‌های خود در قبول کار، خانواده و دوستان خود غافل می‌شود و امکان دارد خیلی هم سعیکند تا با دروغ گفتن و پنهان کردن جزئیات، ذهن اطرافیانش را از کاستی‌های خود منحرف کند.
• بروز چالش های مالی در زندگی شخص بهبود یافته.
• وقتی که لغزش‌ها شروع می‌شود مجدد یک هزینه مالی اضافی رخ میدهد.
• چون آنها قادر به مدیریت هزینه‌های خود نخواهند بود؛ ولی از آنجا که تلاش در پوشاندن عود بیماری خود دارند از بیرون به نظر میاید که مشکلات مالیشان علتی غیر از اعتیاد دارد.
• توجه نکردن به بهداشت فردی یکی از ساده‌ترین رو های هشداردهنده است. چون که فرد بیش از اندازه در خیال مصرف هست و این درگیری ذهنی موجب می‌شود انگیزه‌ای برای گذاشتن زمان برای مسائل دیگر نداشته باشد.
• حالت تدافعی هنگام سوال کردن از نشانه های هشداردهنده است. عود دوباره، یک تجربه شرم‌ آور برای شخص در حال بهبودی است، به خصوص زمانی که آنها از قسمت مشترک پروسه بهبودی آگاهی نداشته باشند.
• به همین خاطر، بیماری که اعتیادش در شرف عود کردن است و بدون سیستم حمایتی است که بتواند مانع از غرق شدن در اعتیاد را بگیرد، احتمالاً سعی می‌کند عقب نشینی خود را مخفی کند.
• بی اهمیتی به نشانه های هشداردهنده موجب  این می‌شود که شخص بهبود یافته جهت پیدا نکردن سریع حمایت خارجی، مجددبه اعتیاد روی بیاورد.
• البته نمی‌توان این امر را نادیده گرفت که این اشخاص خودشان نقش مهمی در از دست دادن این حمایت‌ها دارند.
• در حقیقت در خیلی از موارد، شبکه‌های حمایتی شخص در دوره نقاهت به خاطر شرکت نکردن در جلسات پشتیبانی یا کمک نخواستن از دوستان و خانواده از بین می‌رود؛ در واقع، اکثر اوقات شبکه‌های پشتیبانی در دسترس هستند، ولی در ذهن اشخاص در معرض عود به گونه ای جلوه می‌کند که آنها در این جهان تنها هستند و فقط دلخوشی آنها می‌تواند برگشت به اعتیاد باشد.

بیشتر بخوانید:علائم و نشانه های اعتیاد به اکسی کانتین

نشانه های بازگشت به اعتیاد

خیلی از افراد پس از ترک اعتیاد، نشانه های بازگشت را تجربه می‌کنند که امکان دارد این میل شدید به برگشت 6 تا 18 ماه ادامه داشته باشد. به طور معمول این علائم در هفته اول قطع مصرف مواد نمایان می‌شوند.

اشخاصی که اعتیاد به الکل یا مواد مخدر دارند، با قطع کردن مصرف مواد، درجات مختلفی از نشانه های بازگشت را تجربه می‌کنند. وابسته به نوع ماده مورد استفاده، مقدار مصرف، دفعات مصرف، مدت زمان مصرف و دیگر عوامل، نشانه های بازگشت متفاوت خواهد بود. ولی به طور کلی برگشت به اعتیاد به سه مرحله تقسیم می‌شود:

1. حسی
2. روانی
3. جسمی

اولین نشانه بازگشت به اعتیاد مرتبطی به هیجانات است که به شکل عصبانیت و پرخاشگری خود را نمایان میکند. این امر حتی می‌تواند موجب اختلالاتی در تغدیه و خواب شخص شود و بیان کند که فرد در پروسه عود است.

هنگام عود روانی، شخص در یک مبارزه درونی با خود قرار می‌گیرد که در آن قسمتی از او می‌خواهد هوشیاری کامل داشته باشد و قسمتی از او می‌خواهد با مرور کردن و خیالپردازی درباره مصرف، لذت ببرد. عود روانی مرحله جدی و خطرناکی برای برگشت است و بیشتر جای خود را به عود جسمانی می‌دهد.

عود جسمانی وقتی است که شخص مواد را مصرف می‌کند و هوشیاری او از بین می‌رود.

تنها یکبار مصرف موجب می‌شود، میل شدید به مصرف مجدد در شخص شروع شود و امکان بازگشت به مصرف مواد بسیار زیاد است.